Duurzaamheid is het buzz woord tegenwoordig in cosmetica. Maar wat betekent dat juist? Het gaat over de impact die een product heeft op het milieu gedurende zijn hele levenscyclus, van aan de tekentafel tot in de vuilbak. Het gaat over de ingrediënten, de formule, de productie, logistiek, het verbruik en de afval die het geeft. Door op al die verschillende zaken te letten maak je betere keuzes.
Waar je op moet letten om duurzamer te kiezen
1. Staar je niet blind op natuurlijke ingrediënten
Bij veel consumenten leeft de idee dat natuurlijke ingrediënten duurzamer zijn. Maar dat is niet altijd het geval. De teelt, oogst en verwerkingsmethoden kunnen bijvoorbeeld belastend zijn voor het milieu of de biodiversiteit. En dan kan ‘groene chemie’ (het namaken van natuurlijke moleculen in een labo) een oplossing zijn.
2. Check hoe relevant een label is voor duurzaamheid
Een bio- of ecolabel is een leidraad voor veel consumenten, maar de hoeveelheid aan labels en onderlinge verschillen maken het er niet transparanter op. Sommige merken bedenken zelf een label om de natuurlijkheid van hun product in de verf te zetten, wat meer met marketing dan met duurzaamheid heeft te maken. Op labelinfo.be kun je alle officiële labels checken om te zien waar ze precies voor staan. Maar het is niet omdat een product geen label draagt dat het daarom niet duurzaam is. Zo’n procedure is duur, wat niet elk merk zich kan veroorloven (zelfs al voldoet het wel aan de criteria). Een biolabel is ook beperkt: het garandeert enkel dat sommige ingrediënten geteeld werden met respect voor de bodem (zonder pesticiden). Maar het houdt geen rekening met de rest van de levenscyclus van het product. Dat doen ecolabels dan weer wel.
3. Houd rekening met het ecoprofiel van een product
- Niet alle producten of texturen zijn even duurzaam. Een olie is doorgaans een zuiverder product dan een gel of crème, die meer water en dus ook meer bewaarstoffen nodig hebben.
- Ga na in welke mate de formule bioafbreekbaar is.
- Kies de meest ecologische vorm. Bijvoorbeeld: vermijd deodorant in een spuitbus met drijfgassen, maar kies een stick, roll-on of pompflacon.
- Vermijd microbeads. Die vergroten het plasticprobleem in het water. Check de ingrediëntenlijst op polyethyleen en raadpleeg de app Beat The Microbead voor microplasticvrije producten.
- Ook producten die veel solventen bevatten, zoals nagellak, remover en parfums, belasten het milieu. Veel nagellakmerken weren de schadelijkste stoffen en gebruiken zoveel mogelijk natuurlijke ingrediënten (bv Kure Bazaar, OZN), maken lak op waterbasis (vb Acquarella) of 100% biologisch afbreekbare formules (vb Sofi).
- Zonnebrandmiddelen hebben vaak UV-filters (bv oxybenzone, octinoxaat) die schadelijk zijn voor het waterleven. Koraalvriendelijke formules vind je o.a. bij Vichy, La Roche-Posay, Caudalie, Garnier Ambre Solaire, Madara, Self, Rainpharma, Nivea, Avène, Biotherm, Skin by Dings en Comfort Zone.
4. Ga na hoe duurzaam het productieproces verloopt
Dit vraagt wat speurwerk. Maar een merk dat duurzaamheid belangrijk vindt, zal moeite doen om het waterverbruik te beperken, met hernieuwbare energie of C02 neutraal te produceren. Dat vraagt veel inspanningen en geld, waar het dan ook zal over communiceren. Zo gebruiken Aveda en Tata Harper zonne-energie voor hun productie. L’Oréal heeft al enkele ‘droge’ fabrieken, o.a. in het Belgische Libramont, waar water gerecycleerd en hergebruikt wordt.
5. Go local
Wat heeft een biologisch product in een milieuvriendelijke verpakking nog met duurzaamheid te maken als het van de andere kant van de wereld wordt ingevlogen? De ecologische voetafdruk van een lokaal merk is wellicht heel wat kleiner, zelfs zonder ecolabel. Er zijn steeds meer parfums, make-up en verzorging van eigen bodem.
6. Geef de voorkeur aan duurzame verpakkingen
Verpakking beschermt het product en helpt het beter bewaren. Luchtdichte pompflacons hebben bijvoorbeeld minder bewaarmiddelen nodig dan potjes die gevoeliger zijn voor bacteriën. En een doordacht design kan een verschil maken in transport en opslag. Kevin Murphy en L’Oréal Professionel hebben vierkante flessen. Die stapelen handiger zodat ze minder plaats innemen, wat brandstof bespaart tijdens transport.
Plastic is populair, omdat het licht, goedkoop en lucht- en waterdicht is. Maar tegelijkertijd is het belastend voor het milieu wanneer de lege verpakkingen in het water belanden. Daar wilt de cosmetica industrie iets aan doen door tegen 2025 alle plastic verpakkingen herbruikbaar, recyclebaar of composteerbaar te maken. En minder plastic te gebruiken door in te zetten op solide cosmetica (bv shampoo bars), herbruikbare producten (bv wasbare pads), refills en alternatieven voor plastic. Al is glas niet altijd een duurzamer alternatief want het is zwaar, fragiel, niet geschikt voor alle formules en vraagt veel energie om te produceren. Kartonproductie vraagt veel water en heeft een hoge C02-uitstoot. Let erop dat het FSC-gecertificeerd is, dan komt het van duurzaam beheerde bossen.
7. Recycleer je verpakkingen
Een verpakking is pas duurzaam wanneer hij gerecycleerd wordt. Om dat zo gemakkelijk mogelijk te maken is het belangrijk dat hij niet teveel verschillende materialen bevat. Yves Rocher heeft douchegels en shampoos uit 1 soort 100 % gerecycleerde en recycleerbare plastic. Merken als Lush, M.A.C., Kiehl’s, The Body Shop, Caudalie en L’Occitane hebben een recyclageprogramma waar je kortingen krijgt in ruil voor de lege verpakkingen die je naar de winkel brengt. Maak het jezelf gemakkelijk en zet een (of meerdere) vuilbak(jes) met onderverdelingen in de badkamer, zodat je glas, papier & karton, plastic en afval kunt scheiden. Als het product vervallen is voor het op is, dan breng je het naar het containerpark.
8. Vul je flessen bij
Navullingen besparen gewicht én materiaal. Rituals heeft ze voor verschillende verzorgingsproducten en interieurgeuren. Navulbare make-up vind je steeds meer bij luxemerken. Hermès, Chanel en Givenchy hebben hervulbare lipsticks. Jane Iredale heeft vullingen voor poeders. Kjaer Weiss staat het verst: daar zijn alle make-up producten navulbaar. De shampoos van Garnier en L’Occitane hebben navullingen, net als de douchegels van The Body Shop. Ook Rituals heeft intussen al heel wat hervulbare producten. En Mugler was met Angel 30 jaar geleden de pionier in duurzaamheid met navulbare parfumflacons. Louis Vuitton, By Kilian, Le Labo en Armani (My Way) volgden intussen dat voorbeeld.
9. …of kies voor bioafbreekbare verpakkingen
Het Britse Haeckels gebruikt bioafbreekbare verpakkingen van plantaardig afval. De doos van paddenstoelwortels, zagemeel, vlas en hennep groeit in een mal en geeft een lichte, maar stevige verpakking. De buitenverpakking van gerecycleerde papierpulp bevat zaadjes die wilde bloemen geven nadat je de verpakking hebt begraven. Het summum van duurzaamheid!
10. … of verpakkingsvrije producten
Solide (watervrije) cosmetica zoals zepen, shampoos en andere reinigers komen vaak zonder verpakking of in recyclebaar karton. Je vindt ze o.a. bij Garnier, Nivea, WeDo, Klorane, Nuxe en Lush. Ongeveer de helft van de Lush producten is verpakkingsvrij. In de UK hebben ze zelfs enkele winkels die volledig verpakkingsvrij zijn.
11. Vermijd wegwerkverpakkingen
Op de blacklist staan (niet bioafbreekbare) sheet masks, watjes, wegwerpdoekjes, oorstaafjes, tandpastatubes, … Vervang ze door wasbare alternatieven of solides (vb tandpastapastilles van o.a. Lamazuna).
12. Beloon geëngageerde merken
Behalve zorgen dat hun producten geen impact hebben op het milieu, kunnen beautybedrijven nog een stap verder gaan. Een positieve impact creëren ze door organisaties te steunen die de oceanen beschermen en plasticvrij houden, bomen aanplanten, biodiversiteit bevorderen, … Zo heeft Caudalie op 9 jaar de aanplanting van 8 miljoen bomen gesponsord via 1 % For The Planet. Maar het kan ook via eigen initiatieven, zoals de Yves Rocher foundation die al 100 miljoen bomen heeft aangeplant. Of Clarins die op eigen velden en via lokale projecten de biodiversiteit in de Franse Alpen bevordert.
Ook sociaal engagement is een vorm van duurzaamheid. The Body Shop pionierde 35 jaar geleden al in fair trade. Ook Weleda heeft lange termijn samenwerkingen met eerlijke verloning en ondersteuning voor landbouwers die omschakelen naar biologische teeltmethoden. Heel wat merken werken rond belangrijke maatschappelijke thema’s om hun consumenten te sensibiliseren. The Body Shop zette jaren geleden al vrouwenrechten en onrealistische schoonheidsidealen op de kaart. De Estee Lauder groep zet zich al jaren actief in voor borstkanker. Dove haalde krantenkoppen met zijn body positivity campagnes. Meer recenter voerde L’Oréal Paris campagne tegen vrouwen lastig vallen op straat.
13. Let op bij vage woorden zoals eco, fair en groen
Gebruikt een bedrijf woorden zoals duurzaam, ecologisch, ethisch, fair of groen? Wanneer dat zonder verdere uitleg gebeurt mag er een alarmbel afgaan. Het zijn immers geen wettelijk beschermde termen. Een bedrijf dat moeite doet om bepaalde principes na te leven zal daar graag en duidelijk over communiceren. Doet het dat niet, dan is er wellicht ook niet veel te vertellen.
14. Gebruik niet teveel producten tegelijkertijd
Dit is wellicht de belangrijkste tip voor meer duurzaamheid in je leven te krijgen. Want meer producten geven meer verpakkingen en meer afval. Bovendien verhoogt het de kans op huidproblemen. Probeer daarom je product(en) helemaal op te gebruiken voor je aan een nieuw begint. Dat is beter voor je huid én voor het milieu.
Lees ook
Duurzaam, natuurlijk of clean?
