Hoewel Frankrijk claimt het epicentrum van de parfumerie te zijn, drukt het Midden-Oosten steeds meer zijn stempel op de internationale parfumtrends. De invloed van de Arabische parfumcultuur wordt de laatste jaren steeds groter in het Westen. Voor verschillende redenen.
Een rijke geschiedenis, een grote cultuur
De roots van parfumerie liggen in het Oude Egypte, maar het was de Arabische ontdekking van de stoomdestillatie in de achtste eeuw die een revolutie betekende voor de parfumindustrie. Avicenna ontdekte hoe je essentiële oliën uit planten, bloemen en kruiden kon halen. Die techniek wordt vandaag nog altijd gebruikt. De vele ingrediënten die via de handelsroutes met Azië beschikbaar werden, gaven de Arabische parfumcultuur een stevige boost. Muskus, amber en oud zijn de hoofdingrediënten, die gecombineerd worden met harsen (wierook, mirre), specerijen (saffraan, kaneel, …), bloemen, (rozen, in bepaalde regio’s ook jasmijn), aromatische planten (nard) en hout (sandelhout, patchoeli).
Een eeuwenoude parfumtraditie
Alexandre Helwani, een Frans parfumeur en parfumhistoricus, ziet nog een andere reden waarom de Arabische parfumcultuur zo ontwikkeld is: “Doordat parfum vier eeuwen lang geen religieuze betekenis had, konden parfumeurs in alle vrijheid geuren ontwikkelen. Mensen hadden al veel langer een lange traditie van parfum dragen, die deel uitmaakt van hun dagelijks leven. Je gasten trakteren op aangename geuren, bij aankomst en om het bezoek af te sluiten, wordt gezien als een teken van gastvrijheid. Je parfumeren behoort tot de persoonlijke verzorging, waarbij het kiezen van geur(en) een ritueel op zich is.”
“Pas vanaf de twaalfde eeuw, niet zozeer vanuit de Koran, maar vooral vanuit de Hadith (de mondelinge traditie die de Koran aanvult), wordt het aangemoedigd om je te wassen en te parfumeren voor het bidden en krijgt parfum een religieuze betekenis.” Vertelt Alexandre. “Parfum is in de Arabische cultuur verbonden aan moraliteit: hoe meer parfum je draagt, hoe beter je als mens bent. Het drukt je sociale status en je persoonlijkheid uit.”
Je persoonlijkheid uitdrukken met parfum
Voor gesluierde vrouwen is parfum een van de weinige manieren om hun persoonlijkheid te laten zien. “Daarom wordt er ook veel tijd en zorg besteed aan het personaliseren van je geur”, weet Alexandre. Dat doen ze door verschillende vormen en soorten van geuren te combineren. “Eerst breng je een attar (olieparfum) aan, dan kies je een bakhoor (wierook) om je haar en kleding te parfumeren en dan breng je (een) alcoholparfum(s) aan. Het is een ritueel waar over nagedacht wordt.”
Een economische supermacht
De parfummarkt in het Midden-Oosten wordt momenteel geschat op een waarde van 3,5 miljard dollar, volgens Amerikaans marktonderzoeksbureau Expert Market Research. Die stijgt jaarlijks sneller dan het internationaal gemiddelde (7,4% versus 5,9%), becijferde het Britse data-analyse bureau Global Data. Met dank aan een toegenomen levensstandaard en de jonge generatie die luxeparfums omarmen. “Internationale luxemerken als Tom Ford, Dior en Guerlain hadden door dat er flink wat geld viel te verdienen in het Midden-Oosten.” legt Alexandre uit. “Ze verdiepten zich in de typische ingrediënten van de Arabische parfumcultuur zoals oud, muskus, amber, rozen, saffraan, wierook en amber en gaven er een moderne twist aan.” Dat valt vooral in de smaak van de jonge generatie, die op zoek is naar vernieuwing. “Ze kopen een oud parfum van Louis Vuitton of Dior. Dat is nog altijd een traditionele geur, maar toch anders, met de flair en de status van een Westers luxemerk.”
Op zoek naar nieuwe ervaringen
Maar ook de Europese parfumliefhebber, op zoek naar nieuwe ervaringen, kan die Arabische parfumstijl wel smaken. De geuren zijn rijker en houden langer, dankzij hun oliebasis en omdat ze ontwikkeld zijn voor een warm klimaat. Het is een vrijere manier van parfumeren, veel minder gedicteerd door marketing, waarbij de meeste geurnoten, inclusief bloemen en dierlijke ouds, als uniseks beschouwd worden. Je wordt er aangemoedigd om te experimenteren met verschillende vormen en soorten geuren tot een hoogst persoonlijk resultaat. Dat intrigeert de Westerse parfumliefhebber die iets unieks zoekt dat bij zijn persoonlijkheid past.
“Daarnaast willen steeds meer mensen natuurlijke(re) parfums en zoeken ze naar authentiekere, zelfs spirituele manieren om zich te parfumeren.” Weet Alexandre. “Dat vinden ze niet in Westerse parfumerie, wel in de Arabische parfumerie die een eeuwenoude traditie heeft.”
Info
In Parijs loopt tot 17 maart 2024 een interessante tentoonstelling over de Arabische parfumcultuur. Je ontdekt er de verhalen van de typische parfumingrediënten, de productie van geuren, hun rol in sociale interacties, in het privéleven en de heerlijke keuken van het Midden-Oosten.
‘Parfums du Monde Arabe’, nog tot 17 maart 2024 in L’Institut du Monde Arabe. www.imarabe.org
Lees ook
Een Belg in Oman: Renaud Salmon, creatief directeur van Amouage
